Atomlar
ve tüm kimyasal tepkimelerce yayınlanan
ışığın rengini etkileyen bir temel sabitin 7 milyar yıldan daha fazla bir
süredir değişmediği açıklandı. ince yapı sabiti, elektrik ve manyetizmanın rol
oynadığı neredeyse tüm denklemlerde karşımıza çıkan bir değer. Bu denklemlere,
atomlarca elektromanyetik dalgaların (ışık) yayınlanmasını açıklayanlar da
dahil.
Son yıllarda bazı kuramcılar, evren yaşlandıkça bu sabitin de belli belirsiz bir değişim geçirdiğini, bunun da atom çekirdekleriyle, çevrelerinde dolanan elektronlar arasındaki çekimde bir değişiklikle kendini göstermesi gerektiğini öne sürmüşlerdi. Avustralyalı› bir grup gökbilimci de, uzak kuasarlardan (merkezlerinde dev kütleli aktif karadelikler olan gökadalar) gelen ışığın bize daha yakın gökadalardan geçerken uğradığı soğurulma oranı üzerinde yaptıkları ölçümlere dayanarak, ince yapı sabitinin, evrenin başlangıcından bu yana 100.000’de bir oranında arttığını bildirmişlerdi. Yunan alfabesindeki alfa harfiyle gösterilen ince yapı sabiti, aslında bazı kuramlara göre kozmik zaman ölçekleri içinde değişebilen başka doğa sabitlerinin bir oran›.
Elektronun elektrik yükünün karesinin, ışık hızıyla Planck sabitinin çarpımına bölünmesiyle elde edilen ince yapı sabiti, son bir kurama göre ancak ışık hızının zaman içinde farklılık göstermesiyle değişebilir. Karanlık enerji ya da doğa kuvvetlerini birleştirmeyi amaçlayan bazı kuramlar, özellikle de tanıdığımız dört boyutun dışında yeni boyutların varlığını savunanları, ince yapı sabitinin zaman içinde değişeceğini öngörmekteydiler. California Üniversitesi (Berkeley), California Üniversitesi (Santa Cruz) ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’nca ortaklaşa yürütülen DEEP2 adlı bir çalışmanın sonuçlarıysa, ince yapı sabitinde herhangi bir değişiklik saptayamadı.
Evrenin genişlemesi sonucu 7-8 milyar ışık yılı uzaklıktaki gökada ve gökada kümelerini gözlemleyen ekip, ›fl›k h›z›nda bir değişiklik olup olmadığını belirlemek için uzak gökadaların tayfındaki OIII (elektronlarından ikisini kaybetmiş oksijen) yayım çizgilerini incelemiş. Ekip üyelerinden Jeffrey Newman’ın Amerikan Fizik Derneği’nin toplantısında yaptığı açıklamaya göre 4-7 milyar ışık yılı mesafe içindeki 300 gökadadaki OIII çizgilerinde en ufak bir değişiklik yok. ince yapı sabitinin değeri de bugünkü yaklaşık 1/137 değeriyle aynı.
Son yıllarda bazı kuramcılar, evren yaşlandıkça bu sabitin de belli belirsiz bir değişim geçirdiğini, bunun da atom çekirdekleriyle, çevrelerinde dolanan elektronlar arasındaki çekimde bir değişiklikle kendini göstermesi gerektiğini öne sürmüşlerdi. Avustralyalı› bir grup gökbilimci de, uzak kuasarlardan (merkezlerinde dev kütleli aktif karadelikler olan gökadalar) gelen ışığın bize daha yakın gökadalardan geçerken uğradığı soğurulma oranı üzerinde yaptıkları ölçümlere dayanarak, ince yapı sabitinin, evrenin başlangıcından bu yana 100.000’de bir oranında arttığını bildirmişlerdi. Yunan alfabesindeki alfa harfiyle gösterilen ince yapı sabiti, aslında bazı kuramlara göre kozmik zaman ölçekleri içinde değişebilen başka doğa sabitlerinin bir oran›.
Elektronun elektrik yükünün karesinin, ışık hızıyla Planck sabitinin çarpımına bölünmesiyle elde edilen ince yapı sabiti, son bir kurama göre ancak ışık hızının zaman içinde farklılık göstermesiyle değişebilir. Karanlık enerji ya da doğa kuvvetlerini birleştirmeyi amaçlayan bazı kuramlar, özellikle de tanıdığımız dört boyutun dışında yeni boyutların varlığını savunanları, ince yapı sabitinin zaman içinde değişeceğini öngörmekteydiler. California Üniversitesi (Berkeley), California Üniversitesi (Santa Cruz) ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’nca ortaklaşa yürütülen DEEP2 adlı bir çalışmanın sonuçlarıysa, ince yapı sabitinde herhangi bir değişiklik saptayamadı.
Evrenin genişlemesi sonucu 7-8 milyar ışık yılı uzaklıktaki gökada ve gökada kümelerini gözlemleyen ekip, ›fl›k h›z›nda bir değişiklik olup olmadığını belirlemek için uzak gökadaların tayfındaki OIII (elektronlarından ikisini kaybetmiş oksijen) yayım çizgilerini incelemiş. Ekip üyelerinden Jeffrey Newman’ın Amerikan Fizik Derneği’nin toplantısında yaptığı açıklamaya göre 4-7 milyar ışık yılı mesafe içindeki 300 gökadadaki OIII çizgilerinde en ufak bir değişiklik yok. ince yapı sabitinin değeri de bugünkü yaklaşık 1/137 değeriyle aynı.
