Kara
delik adayı: “Astronomik” ya da yıldız kökenli
kara delikler Güneş’imizden 8-50 kat büyük
kütleli yıldızların çökmeleriyle oluşuyor.
Wolf-Rayet türü bu yıldızlar ancak birkaç
milyon yıl yaşayabiliyorlar ve kısa ömürleri
süresince dış katmanlarının bir bölümünü
güçlü rüzgârlarıyla uzaya saçıyolar.
Merkezlerindeki hidrojen yakıtı demire
kadar evrilip çekirdek tepkimeleri durunca,dengelenemeyen muazzam kütle çekimi
nedeniyle yıldız çökerek bir kara delik oluşturuyor.
Kara deliğin “tekillik” denen
merkezi,
içinde bildiğimiz fizik kurallarının
geçerliliğini
yitirdiği, matematiksel bir nokta
büyüklüğünde,
sonsuz yoğunlukta bir uzay
bölgesi.
içinden ışığın bile kaçamayacağı
kadar
güçlü bir kütleçekim alanının
oluşturduğu
“olay ufku” ile çevrili. On Güneş
kütlesinde
bir kara deliğin olay ufku çapı
yalnızca
60 km .
Kara
delikler büyük çekim kuvvetleriyle etraflarında ne
bulurlarsa
silip süpüren doymak bilmez canavarlar. ikili yıldız
sistemlerinde
oluşan bir kara delik, kısa sürede eşinden
madde
çalmaya başlar. Kara deliğin olay ufku çevresinde bir
“kütle
aktarım diski” oluşturan gaz, ufkun içine dalıp tekillikte
yok
olmadan önce çok yüksek sıcaklıklara kadar ısınarak
X-ışınları yayar. Kara deliklerin varlıklarından ancak bu
şekilde,
çevreleri üzerindeki şiddetli etkilerini gözleyerek
haberdar
olabiliriz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder