Evren’in şekli nedir?

Evren'e uzaydan bakma şansımız olsaydı, nasıl görünürdü? Bilim adamları, evrenin şeklini saptamak ve sonunun olup olmadığını öğrenmek için farklı ölçümler yaparak bu soruya cevap arıyor. Evren'in şekli nasıl ölçülebilir? Sonucu ne olur?

Evrenin geometrisi

Einstein’ın İzafiyet Teorisi’ne göre, “uzay, güçlü kütle çekimi nedeniyle kavislidir”. Yani evrenin yoğunluğu, evrenin geleceği kadar şeklini de belirler.

Bilim adamları evrenin “kritik yoğunluğunu” hesapladı. Kritik yoğunluk, evrenin genişleme hızını ölçmede kullanılan Hubble sabitinin karesi ile orantılı. Gerçek yoğunluk ile kritik yoğunluğun karşılaştırılması, bilim adamlarının evreni anlamasını kolaylaştırabilir.

Evren'in gerçek yoğunluğu kritik yoğunluktan daha az olursa, evrenin genişlemesini durdurmak mümkün olmaz, evren sonsuza kadar genişler. Bunun sonucunda da eyer şeklinde açık bir evren modeli oluşur.

Evren’in yoğunluğu kritik yoğunluktan fazla olursa, kapalı (sonlu) ve küresel bir evren modeli oluşur. Evren’in genişlemesi durursa, evren küçülür ve galaksiler birbirlerine daha yakın hareket etmeye başlar. Bu durum gerçekleşirse “Büyük Patlama’nın” tam tersi olan “Büyük Çöküş” başlar.

Evren’in yoğunluğu kritik yoğunluğa eşit olursa, evrenin bir kağıt gibi düz ve sonsuz olacağı düşünülmektedir.

Ölçümler, evrenin şeklinin düz olduğunu gösteriyor. Büyük Patlama’dan bugüne ışık hızı evrenin hacmini görmemizi sınırlandırmıştır. Evren'in yaşı yaklaşık olarak 13,8 milyar olduğundan bilim adamları ancak dünyanın 13,8 milyar ışık yılı uzağını görebilir.

Evren’in Ölçümü

Kozmolojiyi inceleyen bilim adamları, evrenin şeklini saptamak için onun yoğunluğunu ve genişliğini ölçmeye çalışmıştır.

20. yy başlarında astronom Edwin Hubble evrendeki galaksileri incelerken, onların Samanyolu’ndan uzaklaştığını gördü. Bunun üzerine evrenin genişlediğini duyurdu. Astronomlar, bu olaydan sonra süpernova ölçümlerine önem verdi.

Evren'in şeklini belirlemek amacıyla kullanılan diğer araçlar arka plan radyasyonunu ölçmeye çalıştı. NASA’nın büyük patlamadan geriye kalan kozmik mikrodalga arkaplan radyasyonunu ölçmek için uzaya yolladığı uydu Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, evren açık mı kapalı mı sorusunu cevaplandırabilmek için kullanıldı.

Bilim adamları, 2013 yılında evrenin 0,4 hata payıyla Evren’in düz olduğunu duyurdu.

Kaynak: space.com

Melisa Çelebi 
  10/B 389