18 Mayıs 2013 Cumartesi

KARA DELİKLER



Kara delik adayı: “Astronomik” ya da yıldız kökenli kara delikler Güneş’imizden 8-50 kat büyük kütleli yıldızların çökmeleriyle oluşuyor. Wolf-Rayet türü bu yıldızlar ancak birkaç milyon yıl yaşayabiliyorlar ve kısa ömürleri süresince dış katmanlarının bir bölümünü güçlü rüzgârlarıyla uzaya saçıyolar. Merkezlerindeki hidrojen yakıtı demire kadar evrilip çekirdek tepkimeleri durunca,dengelenemeyen muazzam kütle çekimi nedeniyle yıldız çökerek bir kara delik oluşturuyor. Kara deliğin “tekillik” denen
merkezi, içinde bildiğimiz fizik kurallarının
geçerliliğini yitirdiği, matematiksel bir nokta
büyüklüğünde, sonsuz yoğunlukta bir uzay
bölgesi. içinden ışığın bile kaçamayacağı
kadar güçlü bir kütleçekim alanının
oluşturduğu “olay ufku” ile çevrili. On Güneş
kütlesinde bir kara deliğin olay ufku çapı
yalnızca 60 km.

Kara delikler büyük çekim kuvvetleriyle etraflarında ne
bulurlarsa silip süpüren doymak bilmez canavarlar. ikili yıldız
sistemlerinde oluşan bir kara delik, kısa sürede eşinden
madde çalmaya başlar. Kara deliğin olay ufku çevresinde bir
“kütle aktarım diski” oluşturan gaz, ufkun içine dalıp tekillikte
yok olmadan önce çok yüksek sıcaklıklara kadar ısınarak
X-ışınları yayar. Kara deliklerin varlıklarından ancak bu
şekilde, çevreleri üzerindeki şiddetli etkilerini gözleyerek
haberdar olabiliriz.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...